Lars Malmros was meer dan de oprichter van Volvo in België.

Guido De Vilder portretteert zijn oude baas, en hij schuwt het woord ‘baas’ bewust niet.

Lars Malmros was de stichter van Volvo in Gent. Hij leidde de nieuwe onderneming van 1964 tot 1969. Toen hij in 1985 terugkwam naar België, was Volvo Europa opgesplitst in verschillende eenheden. Hij was gedelegeerd bestuurder van zowel Volvo Europa Car NV als van Volvo Europa Truck NV, maar fungeerde meer als coördinator van wat nog gemeenschappelijk was dan als de centrale bedrijfsleider.
Het is ondertussen al 27 jaar geleden dat Lars Malmros met pensioen ging. Hoewel voor velen binnen en buiten de onderneming zijn naam nog altijd klinkt als een bel, is hij voor veel Volvo-personeelsleden een onbekende.

Hoewel ik het voorrecht had om drie jaar intens samen te werken, aanvaardde ik de opdracht om een portret van Lars Malmros te maken met heel veel schroom. Ik heb te veel respect en bewondering voor Lars Malmros ontwikkeld om – ongebonden zoals een journalist zou kunnen – hem diepgaand te analyseren, te doorgronden, laat staan te beoordelen om tot een scherp portret te komen. Mijn respect staat de objectiviteit in de weg.

Lars Malmros, geboren in 1927, was ingenieur van vorming. Hij werkte enkele jaren bij Volvo, dan enkele jaren bij Ford (in de Verenigde Staten en Brazilië) en keerde terug naar Volvo waar hij de opdracht kreeg een vestigingsplaats voor een assemblagefabriek ergens in de toenmalige Europese Economische Gemeenschap te gaan zoeken. Het werd Gent. In december 1963 werd alles officieel op papier gezet en in juni 1965 liep de eerste auto van de band.

Terug in Zweden maakte hij tussen 1969 en 1984 van Volvo Trucks een wereldspeler. Hij was in de Volvo Groep de tweede in bevel.

In 1985 kwam hij op zijn verzoek terug naar Gent, coördineerde er de diverse Volvo-eenheden en ging in 1988 met pensioen. Hij bleef met zijn echtgenote Vicky in het Gentse wonen tot zijn overlijden in Zweden, in 2008.

Wie was Lars Malmros? Gewoon, de man die hij was. Maar wat voor een man!

Hij sprak vloeiend zes talen en volgens Walter Rahier, die in de jaren zestig de vrachtwagenactiviteiten in Alsemberg leidde, was Lars Malmros de enige man die een complete vrachtwagen in al zijn onderdelen tot in detail kende. Zijn quasi-perfect Nederlands was toe te schrijven aan zijn verblijf met zijn ouders tot zijn 14 jaar in Indonesië, toen een Nederlandse kolonie.

Lars Malmros had dat ondefinieerbare, ongrijpbare over hem en in hem, datgene waarmee men geboren wordt, wat men niet kan leren of afkijken maar wat evenmin vanzelf tot uiting komt zonder discipline en wilskracht. Het enige woord hiervoor is: klasse. Hij hoefde geen truken uit de trukendoos. Zijn zoals hij was, was voldoende. Vandaar ook dat gevoel van echtheid, oprechtheid en waarachtigheid dat van hem uitstraalde. Hij moest geen afstand creëren, die was er omdat hij nu eenmaal de baas was. Wat nog zo was ook! Hij gebruikte geen geforceerde management-technieken om mensen te leiden, te motiveren en te inspireren. Hij zei gewoon, met zijn zachte en gelijkmatige stem, wat er te doen stond en waarom, en daarmee moest je het doen.

De afstand was er en bleef er. Een afstand die niet koud of kleinerend overkwam, maar die perfect aanvaard werd omdat hij met de werkelijkheid overeenkwam. Geen losse stijl van allemaal-vrienden-onder-elkaar. Want dat waren we toch niet ook, of? Doen zoals het is, niet min en niet meer. Echt en waarheidsgetrouw. Op dergelijke bodem kweek je gezag.
En nooit een onnodige vertrouwelijkheid over iemand. Het creëren van dat gevoel van medeplichtigheid door het (ongepast) delen van vertrouwelijke informatie was niet aan hem besteed. Daar stond hij boven.

Lars Malmros was gesteld op beleefdheid, vormelijkheid en goede omgangsvormen. De juiste houding, het juiste gedrag, de juiste woorden, de juiste kledij, dit alles en nog veel meer op het juiste ogenblik en op de juiste plaats, op de juiste manier gebracht. Dat verwachtte hij en apprecieerde hij. En je voelde dat “juist” ook juist was, niet enkel omdat het met zijn eigen persoonlijke voorkeuren overeenstemde. Een heer van stand of een goede mensenkenner? Zeker het eerste. En wellicht een stuk van het tweede, maar dan alleen maar in tweede instantie.

Lars Malmros hield van mensen. Hij was graag onder de mensen en hij had ook veel vrienden. Ook echte vrienden. Hij stelde geen mensen in de schaduw doordat hij zelf niet in de zon ging staan en er dus gewoonweg geen schaduw was. Maar, vergis je niet. Toch had je je plaats. En daar hield je je aan. Onuitgesproken, maar daarom niet minder reëel. Alleen, die plaats was dan ook de jouwe, terug niet min en niet meer.
Het viel me dikwijls op hoeveel echte goede vrienden hij in de topdirectie in Zweden bleef houden. En dat in een wereld waar conflicterende visies en belangen vriendschappen meestal in de weg staan.

Mijnheer Malmros en ikzelf hebben talloze bezoeken afgelegd aan ‘s lands overheden: regeringsleden, kabinetchefs, ambassadeurs, gouverneurs, burgemeesters en noem maar op. Achter elke functie zag hij de mens en wist hij zeer goed dat menselijke scheikunde ook in de meest technische dossiers de laatste, beslissende knoop kon helpen doorhakken. Maar altijd was er die onwankelbare integriteit en dat zelfrespect. Nooit heb ik ook maar het minste greintje van onheuse beïnvloeding, verre van gesjoemel, gemerkt.

Lars Malmros was een groot liefhebber van de schone kunsten en van muziek. Hij hield erg van Gent en van het dorp Deurle waar hij woonde. En hij onderhield nauwe contacten met de universiteit, vooral met de ingenieursfaculteit. Niet verwonderlijk dus dat hij graag culturele en sociale initiatieven steunde, initiatieven waar regelmatig de personeelsleden actief bij betrokken werden. Het was geen toeval dat hij na zijn pensionering in ons land is blijven wonen.

De groei en de bloei van Volvo in Gent hebben de personeelsleden eerst en vooral aan zichzelf te danken. De goede resultaten die 'Gent' jaar na jaar boekte waren telkens de basis voor nieuwe uitbreidingsbeslissingen die 'Zweden' nam. Maar als je aan de top iemand zitten hebt die je als zijn kind beschouwt en die nauwlettend je goede prestaties opvolgt, dan pas gebeurt er wat er misschien zou kunnen gebeuren.

En daar kunnen we enkel blij om zijn en... dankbaar. Niet het minst omdat de topdirectie in Zweden heel goed wist wie achter 'Gent' stond: de man die nooit een woord te veel zei, maar wiens weinige woorden het gewicht van de waarachtigheid hadden. Gewoon, omdat hij het was die ze gezegd had. Lars Malmros, de man die was wie hij was.

Guido De Vilder, 7.4.2015